(2053 chữ, 6 phút, 50 giây đọc)
Tài liệu được biên soạn nằm trong dự án "Văn học - Yêu lại từ đầu". Loạt nội dung ra đời nhằm ủng hộ chủ trương học Văn đúng nghĩa theo lời Bộ trưởng Bộ Giáo dục. Các bạn trẻ hoàn toàn có thể cảm thụ được Văn học và viết một bài văn bằng chính trải nghiệm, hiểu biết và năng lực của mình.
Trả lời chất vấn trước Quốc hội sáng 11/11, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho rằng dạy và học theo văn mẫu ảnh hưởng đến tính chủ động, sáng tạo, tình cảm chân thành của học sinh.
Vì sao bạn có đủ khả năng để cảm thụ tác phẩm?
Ai cũng có nguồn cội để thương nhớ và tự hào, ta gọi đó là quê hương. Nếu nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường có Huế thì mỗi người trẻ cũng có gốc gác của riêng mình. Dù là nơi đô thị phồn hoa, vùng quê hiền hòa hay miền cát trắng, đó vẫn là những mảnh đất mà ta đã sinh sống, lớn lên rồi lựa chọn gắn bó dài lâu. Tương lai được viết từ quá khứ, cái cây biết lớn vì có gốc rễ cắm sâu vào đất. Con người cũng không ngoại lệ.
Bên cạnh đó, dòng sông Hương cũng chính là hiện thân một cuộc đời đáng sống – niềm khao khát chung của chúng ta. Bắt nguồn từ những hang đá, góp nhặt từng dòng chảy nhỏ, con sông mạnh mẽ đi qua bao địa hình hiểm trở và tích tụ dần những hạt phù sa. Con người cũng vậy, ta dành tuổi trẻ để học hỏi, tích lũy tri thức và trải nghiệm. Chúng ta can đảm để dấn thân và có những bài học giá trị cho mình.
Sông Hương về với Huế, một dòng chảy yên bình, tĩnh lặng và vun đắp nên những vùng đất màu mỡ. Con người đến độ trưởng thành cũng cần có tài năng và vốn sống để đóng góp cho đời. Con sông an yên như người lớn bao dung và điềm đạm. Từng nghe, sông sâu tĩnh lặng, lúa chín cúi đầu. Ở một độ tuổi nào đó, ta cũng sẽ biết khiêm nhường và trở nên an tĩnh như sông Hương trong lòng Huế.
Trước khi về với biển khơi, Hương Giang đã dành cả cuộc đời cho con người và xứ sở. Đó cũng là ước nguyện của người trẻ hôm nay, sống hết mình và cống hiến trọn vẹn không hối tiếc.
Mời bạn cùng chiêm ngưỡng vẻ đẹp thanh bình của dòng sông ấy qua video sau
Cảm ơn ca sĩ Thùy Chi, nhạc sĩ Hồ Hoài Anh cùng ekip đã tạo ra những tác phẩm giàu giá trị văn hóa. Âm nhạc góp phần nuôi dưỡng tâm hồn, tăng khả năng cảm nhận cái đẹp và vun đắp tình yêu của người trẻ với quê hương.
Quy trình phân tích và cảm thụ tác phẩm
Chúng ta phân tích bài bút ký trên hai bình diện: nội dung mà tác phẩm truyền tải và cái tôi tài năng của tác giả. Từ đó, ta cảm nhận được những thông điệp ý nghĩa được cất giấu phía sau.
Khi viết Nghị luận Văn học, ta sẽ chọn lựa các luận điểm rồi sử dụng chính những thông tin trong bài để giải thích, chứng minh cho nhận định của mình. Dữ liệu đó có thể là câu văn, ý thơ, từ ngữ, những chi tiết miêu tả, nghệ thuật xây dựng nhân vật, tri thức hàm chứa trong nội dung,v..v...
Bối cảnh sáng tác
Vì sao độc giả nên hiểu về bối cảnh?
Văn là đời, vì vậy mỗi dòng chữ đều được viết nên từ chính những trải nghiệm dọc theo cuộc đời tác giả. Việc hiểu về hoàn cảnh sáng tác giúp các bạn hình dung rõ hơn tâm tư người viết và ý nghĩa của tác phẩm trong dòng chảy lịch sử Văn học nước nhà.
Bài bút ký ra đời trong thời điểm nào?
Sau những năm tháng chiến đấu trường kỳ, Việt Nam đã thống nhất, Bắc-Nam về chung một nhà. Thơ văn thời bấy giờ tràn đầy cảm hứng ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng, cổ vũ tinh thần yêu nước và khuyến khích cống hiến xây dựng tổ quốc.
Tác phẩm được viết tại Huế năm 1981, khoảng 6 năm sau chiến thắng của Chiến dịch Mùa xuân năm 1975. Lúc này, Hoàng Phủ Ngọc Tường sống tại Huế và là cây bút chủ lực trong trong lĩnh vực Văn nghệ ở thành phố này.
Đối với nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường, lòng yêu nước, tinh thần dân tộc thường gắn với tình yêu sâu sắc đối với thiên nhiên đất nước và với truyền thống văn hóa, lịch sử lâu đời của dân tộc. Đây là những kiến thức và vốn hiểu biết mà ông đã dày công tích lũy. Sau đó, ông viết một cách say mê, đầy trân trọng lẫn tự hào. Để tăng khả năng thấu hiểu và cảm thụ, tác giả dùng những lời văn đẹp, ngôn từ hoa mỹ để truyền tải những thông điệp của mình.
Tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường
Ông được sinh ra tại thành phố Huế và sống ở đây từ nhỏ cho tới khi học hết Trung học. Cả thời thơ ấu và tuổi niên thiếu của tác giả để gắn liền với xứ Huế thơ mộng và con sông Hương êm đềm.
Sau khi tốt nghiệp Đại học tại Sài Gòn, ông quay về Huế tiếp tục dành 4 năm nữa để học tiếp. Sông Hương lại trở thành một phần thanh xuân của tác giả. Chiến dịch Mùa xuân năm 1975 thành công rực rỡ, đất nước bước sang một trang mới. Lúc này, tác giả sống tại Huế và tham gia tích cực vào phong trào văn nghệ trên chính quê hương mình.
Khái quát về cấu trúc bài bút ký
Bố cục bài bút ký gồm 3 đoạn, sắp xếp tuần tự và đi qua những vẻ đẹp của con sông dưới nhiều góc độ. Nói về một cô gái, ta thường chú ý tới ba vẻ đẹp: ngoại hình, nội tâm và tài năng. Sông Hương hiện lên sau những trang văn cũng vẹn nguyên cùng ba vẻ đẹp tương tự: thiên nhiên, lịch sử và văn hóa.
Hướng dẫn phân tích, cảm thụ tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông
Tài liệu tham khảo cho video
SGK Ngữ văn 12, tập 1
Sách Lý luận Văn học (NXB Đại học Sư phạm)
Sách Văn học Việt Nam sau Cách mạng tháng Tám (NXB Đại học Sư phạm)
Học sinh đọc và xem thêm tài liệu tại đây
Cảm ơn các bạn đã theo dõi, hẹn gặp lại trong các phần tiếp theo.
Lời nhắn gửi : Cảm ơn bạn đã đọc bài. Nếu thấy nội dung hữu ích, bạn có thể chia sẻ đến nhiều người hơn nữa. Trong trường hợp cần trao đổi và chỉnh sửa, bạn hãy bình luận vài dòng vào khoảng trống dưới đây. Luôn mong chờ phản hồi từ bạn!
Bạn có thể dành thêm 3 giây để chia sẻ bài viết này lên Facebook.